door

De klimaatbestendige tuin

Net voor de corona-lockdown (wat waren dat zalige tijden) had ik de gelegenheid een lezing van Wim Collet bij te wonen.  Wim is landschaps- en tuinarchitect en docent.  Dus hij kan heel boeiend vertellen.  De provincie Vlaams-Brabant en de Regionale Landschappen hadden hem uitgenodigd om tips te geven hoe we onze tuinen kunnen aanpassen aan het veranderende klimaat.

Zijn presentatie kan je op deze pagina vinden.

Het is heel boeiende materie en er is echt ’t één en ’t ander serieus binnen gekomen bij mij.

Wim legt eerst uit wat er momenteel mis loopt.

Er is een toename van de hoeveelheid regenwater in l / vierkante meter / jaar.  Toch verlaagt de grondwaterspiegel serieus ondanks die meer regen.  Omdat de bodem bijna niet meer doorlaatbaar is, wij verharden te veel, loopt veel water verloren door de riolering.  Eigenlijk zou elke druppel hemelwater die op een terrein valt en niet huishoudelijk gebruikt wordt, op hetzelfde terrein moeten kunnen infiltreren.  Zo krijgt je tuin een betere vochtbalans en is er een toename van de grondwaterstand.

Hij toonde een kaart over kwetsbare bodems.  Grond die uitgedroogd is, heeft 500 tot 1000 jaar nodig om terug in de juiste structuur te komen.  België staat even rood gekleurd als de Sahel!

Dan is er ook het hitte-eiland effect.  Op hete dagen is het in steden met veel bebouwing 9°C warmer dan buiten de stad!

Als je een tuin hebt, kan je echt een verschil maken als het gaat over klimaatverandering of biodiversiteit!!!

Want in Vlaanderen bestaat 9 procent van het land uit privétuinen!  Natuurgebieden nemen maar 3 procent in en bossen 11 procent.  Ik word daar blij van als ik er iets kan aan doen en grijp heel graag deze kans met beide handen.

Wat kunnen we doen?

Eerst en vooral verhardingen beperken.  Geen cement of stabilisé gebruiken onder terrassen maar wel zand of gebroken betonpuin.  Dat is even sterk en beter waterdoorlaatbaar.  (geen mengpuin want dat koekt onregelmatig bijeen en dan zakt je terras scheef)  Geen geotextiel gebruiken want dat vervilt en is dan niet meer doorlaatbaar.  Ook gronddoeken (de zogezegde worteldoeken die toch niet helpen, wortels boren zich daar door) houden water tegen en maken het bodemleven kapot.

Maar ook kortgeschoren gazon hoort eigenlijk bij verharding volgens hem.  De wortels zijn even kort als het gras zelf.  Daardoor wordt het zo vlug dor bij aanhoudende droogte.  En bij stortbuien dringt maar 30% van het water door de bodem.  De rest spoelt weg naar de riool.

Nog veel erger is kunstgras!  Dat heeft maar 10% infiltratie en indien op stabilisé gelegd, 0%!  Je draagt ook bij aan de plasticsoep en wat biodiversiteit betreft, tja …  Daarbij is dat ook zwaar om te onderhouden.  Je moet dat stofzuigen en het mos eruit krabben.

En dan die ene trend: de ‘steentuinen’ …

Drie dingen die we echt kunnen doen:

1. Een ‘wadi’ aanleggen.  Klinkt moeilijk maar zelfs ik kan dit! Het is een ‘uitdieping’ in het gras waar niet langer dan 24 u water blijft instaan.  Je kan dit in de vorm van greppels van ‘1 schup’ breed en diep maken.  Het regenwater na een fikse bui blijft daarin staan en loopt niet direct naar de riolering.  Je kan die wadi zelfs beplanten met planten die er geen probleem van maken om wisselend nat / droog te staan.

Ik maakte iets gelijkaardig hier.  Het is minder diep dan een echte wadi, ik verwijderde gewoon de graszode.  Maar bij hevige regenval merk ik wel dat het water daar even blijft staan.  Het is dus ook een goede ‘waterretentiezone’.

2. De bodem zoveel mogelijk bedekken met planten of mulch.  Een bodem moet je koesteren!  Heb uw bodem lief, zet hem niet in zijn blootje!  Als je dezer dagen langs velden rijdt, waar aan gangbare landbouw gedaan wordt, dan zie je de grond stuiven en wegwaaien door de wind.  Dit is erosie.  Door het gif en de chemische meststoffen is die bodem dood.  Geef hem liever een goede mulchlaag.  Zo zorg je voor een goede kruimelstructuur en bodemleven en heeft hij een maximale infiltratie en capillaire werking.

3. Maak een goede plantenkeuze.  Ga niet zomaar naar een tuincentrum maar naar een plantenkwekerij.  We hebben er heel veel in Vlaanderen.  Maar die planten worden vooral uitgevoerd en in de tuincentra komen alleen enkele algemene soorten terecht.  Da’s spijtig eigenlijk hè.  Hoe komt het dat de Vlaming de weg er naartoe niet vindt?

Over die plantenkeuze kan ik hier nog wel efkens doorgaan maar dan wordt dat hier te lang.  Voorzie zeker een boom die mag groeien.  Een boom die steeds moet ingekort worden, da’s zo zonde.  Geen plaats voor een boom?  Kies dan een klimplant.  Zelfs voor uw huis is een klimplant geen gevaar, integendeel: dat isoleert.  Ze houden je muren droger en in de zomer koeler.

Ben je net als ik helemaal enthousiast over deze materie?  Dan kan je een profiel aanmaken van je tuin op mijntuinlab.be.  Je krijgt daar heel wat tips en info en je kan je tuinscore berekenen.  Ik kreeg 91%.  Hoeveel is jouw score?

39 thoughts on “De klimaatbestendige tuin”

  1. Ik vrees nul, wegens geen tuin. 😦 Maar fijn om erover te lezen. Eens als ik groot en waarschijnlijk niet zo rijk ben, zal ik ook een tuin hebben en tot die tijd geniet ik van die van anderen.
    Nog iets: volgens mij had ik dat hier al eens genoemd, maar ik ben helemaal fan van tuiny forest. (Nederlands) Zoiets zou toch gaaf zijn om hier in Vlaanderen op te starten?
    Er ligt hier in ieder geval enorm potentieel. 🙂

    Like

    Beantwoorden

  2. Ik ben het helemaal met jou eens, de meeste verspillen veel te veel water door hun verhardingen. En sommige gazons zijn, spijtig genoeg echte voetbalterreinen. Nu ik meer ga wandelen merk ik dat sommige voortuintjes, zelfs geen sprietje groen meer hebben maar alleen nog tegels. Wat mij ook enorm stoort zijn de mensen die hun auto wassen met leidingwater en dan maar spuiten, honderde liters die de riool invloeien. Bij ons wordt iedere regendruppel opgevangen en de borders zijn bedekt met houtsnippers. Ik denk dat iedereen die milieubewust is goed bezig is. Nog een fijn weekend.

    Like

    Beantwoorden

    • Ja bij mij begint het daarvan ook te ‘broebelen’ Lieve. Of elke week hun terras met ‘javel’ schuren, zo’n zijn er ook nog. Alles dood maar volgens hen proper en netjes. Triestig hè …

      Like

      Beantwoorden

  3. Ik zou ongetwijfeld een aardige score voor onze tuin hebben gekregen, maar als Nederlandse noorderling val ik natuurlijk ver buiten de boot.
    Wij proberen onze tuin zo groen en natuurlijk mogelijk te houden. Maar de beperkingen zijn groot in een klein stadstuintje.

    Like

    Beantwoorden

  4. Even een screenprint genomen. 😉

    Zéér interessante materie die je hier brengt. In feite zou iedere tuinbezitter dit verplicht moeten lezen. Het is me wat met al die kunstmatigheid op heden. Over wat ik alle dagen zie, en vooral over hoe het niet moet, kan ik een gans boek schrijven. Zucht.

    Like

    Beantwoorden

    • Miljaar! Ge doet mij denken aan de lagere school. Toen is het me ook nooit gelukt den eerste te zijn. Steeds was ik tweede. Ik zal dus ook nu nog wat beter mijn best moeten doen. Dikke proficiat met je score!!!
      Heel blij met de quote dat iedere tuinbezitter dit verplicht zou moeten lezen! Dankjewel😊

      Geliked door 1 persoon

      Beantwoorden

  7. Als Hollandse kan ik natuurlijk niet mee doen aan een Belgisch tuinlab[denk ik] Op onze volkstuin hebben we geen stromend water, dus we zijn al afhankelijk van de regen.Dit jaar hebben we weer een extreem droog voorjaar in onze regio. Er schijnt nu al weer een flink tekort te zijn in de bodem.Verder mooi stuk om te lezen, Hilde!

    Like

    Beantwoorden

  10. Ik was ook nooit de eerste. En in tuinieren zal ik dat verre van zijn omdat er teveel onkruid staat in onze tuin. Het is een beetje wild hier, maar dat is eerder omdat we geen goede tuinders zijn… Sowieso mogen wij hier geen verharding leggen op de oprit. Rare grond hier. In de winter zakken we weg omdat het zo zacht en nat is. In de zomer en nu is het zo hard als steen.
    Boeiend groen logje schreef je. De test durf ik niet doen.

    Like

    Beantwoorden

  11. Ik heb het niet zo op dat soort testjes. Mensen met een kleine (stads)tuin scoren daar dus slecht op, terwijl ze waarschijnlijk het meest klimaatvriendelijk wonen.
    Ik het het wel voor uwen tuin, want die staat er geweldig bij.

    Like

    Beantwoorden

      • Ik heb mijn vorige tuin ingegeven. Zeer kleine tuin, bijna volledig verhard, een boom en klimplanten tegen de muur. Daar was geen plaats voor een heg, waterelement,… Tuintje was 2,2 m x 20 m, in ’t midden van de stad. Wanneer ik dat ingeef scoor ik 73. Terwijl dat tuintje gewoon milieuvriendelijker was als mijn huidige tuin, die een pak hoger scoort.

        PS: ik ben op dit moment gewoon helemaal niet tevreden over natuurpunt, een natuurbeweging die de aanweg van een fietssnelweg probeert tegen te houden (niet alle lokale afdelingen, wel meerdere).

        Like

  12. Ik heb net ook mijn tuin ingegeven. Het begint al goed met mijn adres dat niet gekend is op de kaart 🙂 (het woonerf staat nog maar recent op Google Maps)
    Enfin, ik kom aan een score van 73%, maar ja, als ze vragen of er bomen zijn, dan zeg ik ja, al is de enige boom een plataan die is komen aanwaaien in mijn vorige tuin en die ik meenam. Hij is nu de volle 30cm hoog 🙂
    Maar mooi stuk dat je hier schreef hé. De waterhuishouding is GIGANTISCH belangrijk tegenwoordig. Ik snap aan geen kanten dat de overheid nog geen beperkingen oplegt zoals zwembaden vullen, de tuin besproeien met leidingwater en auto’s daar ook mee wassen. Ze gaan weer wachten tot het water (pun intended) aan onze lippen staat.

    Like

    Beantwoorden

  13. Het is me uit het hart gegrepen, en we proberen het al meer dan twintig jaar hier zo te doen.
    Ik geniet nu vooral van onze oase voor de vogels: veel struikgewas en troep, waarin het gedierte kan rommelen.
    Wat je hierboven zegt kan niet vaak genoeg gezegd worden.
    Maar hoe bereiken we de geharde steenliefhebbers? Die vinden een tuin, zoals de onze, een rotzooitje 😉 en daar helpt geen één betoog tegen, zo lijkt het…
    Hartelijke groeten van Zem.

    Like

    Beantwoorden

    • Da’s een vraag die ik me ook al lang stel Zem. Onze buren zijn ook zo’n geharde steenliefhebbers. Eigenlijk heb ik daar medelijden mee. Die missen zóveel en ze beseffen het niet eens. Hier is de tuin ook wild maar … niet gevaarlijk, zeg ik steeds … 😊
      Geniet nog met volle teugen van jouw tuin!

      Like

      Beantwoorden

  15. Ik vind het uitermate boeiend, het zijn zaken waar we allemaal lessen uit moeten trekken. Als natuurlijke natuur denk ik dat we al goed bezig zijn maar het kan altijd beter. Er is alleen 1 ding dat ik niet snap ik moest een put schuppen en het grondwater kwam ik tegen op 1,5 meter, vreemd toch hé

    Like

    Beantwoorden

    • Op deze vraag kan ik niet echt antwoorden Rob. Dit is zeer technische materie en gaat mijn petje te boven. 😉
      Maar op dov.vlaanderen.be (Databank ondergrond Vlaanderen) kan je misschien antwoorden vinden.

      Like

      Beantwoorden

  16. Ik heb de test nog niet gedaan.

    Als ik kon herbeginnen, zou ik de tuin volgens jouw principes herinrichten.We zijn geen tuinfreaks, voelen ons soms een beetje in de jungle, we hebben niet zoveel terras, en gebruiken altijd putwater. Het is al vele weken droog, en nog zie ik mensen hun gazonnetje frisgroen spuiten, de hele dag door, dat begrijp ik dan niet echt?
    Mijn wilde bloemen groeien als…. kool….

    Like

    Beantwoorden

    • Wauw omabaard! Jouw wilde bloemen en jungle, putwater gebruiken en niet snappen dat je een gazonnetje frisgroen wil spuiten, dat klinkt geweldig!
      Ik herbegin regelmatig in mijn tuin hoor. Da’s het mooie van Moeder Natuur. Elk seizoen krijg je een nieuwe kans om dingen te veranderen in de tuin. Kleine ingreepjes of grote veranderingen …

      Like

      Beantwoorden

  18. Pingback: Droog stukkie | Loessoep

Plaats een reactie