Deze week zat er een *brief in onze brievenbus uit het jaar 2388 en ik wil die graag hier delen. Er werd me gezegd mijn antwoorden gewoon onder de vragen te zetten. Ergens naartoe sturen moest niet. Ze zouden het zo wel ontvangen. Graag wil ik van dit stukje een **stokje maken.

**Een stokje is een stukje tekst of vragen die lezers mogen opnemen en hun eigen antwoorden erop publiceren. Dit is/was populair onder bloggers. Wie neemt dit stokje op?

Lieve voorouder,

Ik hoor verhalen over de periode waarin jij leeft, over oorlogen en oorlogsvoorbereidingen, over een paar mensen die absurd rijk zijn, terwijl zeer veel mensen verhongeren en dakloos zijn, over vergif in de zeeën en de bodem en de lucht, en over het uitsterven van veel soorten. Wij ervaren nu nog altijd de gevolgen van dat alles. Wat weet jij hierover? En hoe is het voor jou om met deze wetenschap te leven?

Lieve toekomstige wezens,

Ik ben een beetje overdonderd door jullie vraag. Nee, eigenlijk ben ik er echt niet goed van! In 3088 zou ik 219 jaar oud zijn en ik ben het niet gewoon om zo ver vooruit te denken. Ik weet dat wij echt niet goed bezig zijn en ik voel me daar dikwijls schuldig over. Als ik eraan denk dat onze kinderen misschien ook wel kinderen willen, krijg ik het benauwd. Want als wij in ‘business as usual’ gaan blijven steken, komen zij in een onleefbare wereld terecht. Op teveel plaatsen op onze planeet is het al zover.

Ik voel me ook redelijk machteloos en klein hierover. Op moeilijke dagen zeg ik dan ‘foert’ en neem de auto omdat het pijpenstelen regent ook al moet ik maar twee kilometer verder. En ja, ik schaam me daar dan wel over. Maar wat haalt het uit als Poetin, Zelenski, Netanyahu en Hamas nog veel ergere dingen doen? Ik snap ook dat het systeem waar we in zitten ons niet gaat vooruit helpen. Politiek is te stroef en duurt te lang. Er moet over alles gepalaverd en gestemd worden. Als iemand niet akkoord is over een wetsvoorstel gaat het naar de Raad van State en actie blijft dus uit. Als akkoorden bereikt worden, zijn die meestal zo verzwakt omdat men met iedereen rekening gehouden heeft. Ook diegenen die handelen uit eigenbelang of het belang van zijn kiezers. Ik leerde dat politiekers eigenlijk zouden moeten op lange termijn denken. Onze leiders denken tot aan de volgende verkiezingen. Ze stoppen nucleair afval dat 100 000den tot 100 miljoen jaren nodig heeft om te halveren, in beton en stalen vaten die na 100 jaar poreus geworden zijn. We hébben gewoon geen veilige opslag. De wetenschap zal wel evolueren, denken ze. En we zullen oplossingen vinden voor dat probleem. Dat is toch zoals uit een vliegtuig springen zonder parachute en erop vertrouwen dat we onderweg wel iets vinden? Als we nu iets beslissen, wat zal de invloed daarvan zijn op hen die 7 generaties na ons komen? Ik denk dat we deze gedachtegang terug gaan moeten leren.

Voorouder,

Wij hebben liederen en verhalen die vertellen over wat jij en je vrienden toen voor de Grote Ommekeer gedaan hebben, maar ze vertellen ons niet hoe jullie daarmee begonnen zijn. Je moet je soms wel eenzaam en verward gevoeld hebben, vooral in het begin. Wat was een aantal eerste stappen die je gezet hebt?

Dag toekomstige wezens,

Mijn eerste stappen waren: lid worden van Natuurpunt en Velt. Zo kon ik leren over onze planeet en zijn dieren en planten. Ik werd gelukkig toen ik de rijkdom van de biodiversiteit ontdekte. Wat we nu nog hebben, wil ik graag beschermen. Daarom vertel ik erover tegen mensen. Via mijn tuin en blog, het boek ‘Onze Aarde Vieren’ en het project Tuinrangers. Ik weet dat dit maar kleine stapjes zijn.

En ja, eenzaam en verward voel ik me soms wel. Vooral als ik bij mensen ben die hier allemaal niet over nadenken en vooral naar hun eigen gemak kijken. Hoe komt dat toch? Zeker als zij eigen kinderen en kleinkinderen hebben, snap ik dat niet.

Voorouder,

Ik weet dat je het niet gelaten hebt bij die eerste acties voor het leven op aarde. Waar heb je de kracht gevonden om zo hard te blijven werken, ondanks alle obstakels en ontmoediging?

Zeg toekomstige wezens,

Nu maken jullie me wel benieuwd! Welke acties ga ik dan nog doen? Ik denk dat ik de kracht haal uit het besef dat ik bijlange niet alleen ben. Ik ben al heel veel mensen tegengekomen die de wereld willen verbeteren. Met sommigen heb ik een heel innig vriendschappelijk contact. Maar er zijn er ook die ik gewoon ‘volg’ op sociale media. Kleine berichtjes die we naar elkaar sturen, geven me dan een gevoel van verbinding. Die kleine, snelle acties van onderuit gaan ons zelfverwoestend systeem ontwrichten, hoop ik. Daar mee deel van mogen uitmaken, geeft me die kracht. Deze brief die ik van jullie kreeg, vind ik heel tof. Ik hoop dat veel mensen hier ook eens willen over nadenken.

*De vragen in de brief komen uit het boek ‘Actieve hoop’ van Joanna Macy & Chris Johnstone. Een prachtig boek, vind ik. In deze uitdagende tijden is onze belangrijkste opdracht ervoor zorgen dat het leven verder gaat. ‘Actieve hoop’ laat zien dat we ons niet zo machteloos moeten voelen. Maar dat we ondanks onze kleinheid toch wezenlijke bijdragen kunnen leveren.