klimaat

Brief uit de toekomst
door

Brief uit de toekomst

Deze week zat er een *brief in onze brievenbus uit het jaar 2388 en ik wil die graag hier delen. Er werd me gezegd mijn antwoorden gewoon onder de vragen te zetten. Ergens naartoe sturen moest niet. Ze zouden het zo wel ontvangen. Graag wil ik van dit stukje een **stokje maken.

**Een stokje is een stukje tekst of vragen die lezers mogen opnemen en hun eigen antwoorden erop publiceren. Dit is/was populair onder bloggers. Wie neemt dit stokje op?

Lieve voorouder,

Ik hoor verhalen over de periode waarin jij leeft, over oorlogen en oorlogsvoorbereidingen, over een paar mensen die absurd rijk zijn, terwijl zeer veel mensen verhongeren en dakloos zijn, over vergif in de zeeën en de bodem en de lucht, en over het uitsterven van veel soorten. Wij ervaren nu nog altijd de gevolgen van dat alles. Wat weet jij hierover? En hoe is het voor jou om met deze wetenschap te leven?

Lieve toekomstige wezens,

Ik ben een beetje overdonderd door jullie vraag. Nee, eigenlijk ben ik er echt niet goed van! In 3088 zou ik 219 jaar oud zijn en ik ben het niet gewoon om zo ver vooruit te denken. Ik weet dat wij echt niet goed bezig zijn en ik voel me daar dikwijls schuldig over. Als ik eraan denk dat onze kinderen misschien ook wel kinderen willen, krijg ik het benauwd. Want als wij in ‘business as usual’ gaan blijven steken, komen zij in een onleefbare wereld terecht. Op teveel plaatsen op onze planeet is het al zover.

Ik voel me ook redelijk machteloos en klein hierover. Op moeilijke dagen zeg ik dan ‘foert’ en neem de auto omdat het pijpenstelen regent ook al moet ik maar twee kilometer verder. En ja, ik schaam me daar dan wel over. Maar wat haalt het uit als Poetin, Zelenski, Netanyahu en Hamas nog veel ergere dingen doen? Ik snap ook dat het systeem waar we in zitten ons niet gaat vooruit helpen. Politiek is te stroef en duurt te lang. Er moet over alles gepalaverd en gestemd worden. Als iemand niet akkoord is over een wetsvoorstel gaat het naar de Raad van State en actie blijft dus uit. Als akkoorden bereikt worden, zijn die meestal zo verzwakt omdat men met iedereen rekening gehouden heeft. Ook diegenen die handelen uit eigenbelang of het belang van zijn kiezers. Ik leerde dat politiekers eigenlijk zouden moeten op lange termijn denken. Onze leiders denken tot aan de volgende verkiezingen. Ze stoppen nucleair afval dat 100 000den tot 100 miljoen jaren nodig heeft om te halveren, in beton en stalen vaten die na 100 jaar poreus geworden zijn. We hébben gewoon geen veilige opslag. De wetenschap zal wel evolueren, denken ze. En we zullen oplossingen vinden voor dat probleem. Dat is toch zoals uit een vliegtuig springen zonder parachute en erop vertrouwen dat we onderweg wel iets vinden? Als we nu iets beslissen, wat zal de invloed daarvan zijn op hen die 7 generaties na ons komen? Ik denk dat we deze gedachtegang terug gaan moeten leren.

Voorouder,

Wij hebben liederen en verhalen die vertellen over wat jij en je vrienden toen voor de Grote Ommekeer gedaan hebben, maar ze vertellen ons niet hoe jullie daarmee begonnen zijn. Je moet je soms wel eenzaam en verward gevoeld hebben, vooral in het begin. Wat was een aantal eerste stappen die je gezet hebt?

Dag toekomstige wezens,

Mijn eerste stappen waren: lid worden van Natuurpunt en Velt. Zo kon ik leren over onze planeet en zijn dieren en planten. Ik werd gelukkig toen ik de rijkdom van de biodiversiteit ontdekte. Wat we nu nog hebben, wil ik graag beschermen. Daarom vertel ik erover tegen mensen. Via mijn tuin en blog, het boek ‘Onze Aarde Vieren’ en het project Tuinrangers. Ik weet dat dit maar kleine stapjes zijn.

En ja, eenzaam en verward voel ik me soms wel. Vooral als ik bij mensen ben die hier allemaal niet over nadenken en vooral naar hun eigen gemak kijken. Hoe komt dat toch? Zeker als zij eigen kinderen en kleinkinderen hebben, snap ik dat niet.

Voorouder,

Ik weet dat je het niet gelaten hebt bij die eerste acties voor het leven op aarde. Waar heb je de kracht gevonden om zo hard te blijven werken, ondanks alle obstakels en ontmoediging?

Zeg toekomstige wezens,

Nu maken jullie me wel benieuwd! Welke acties ga ik dan nog doen? Ik denk dat ik de kracht haal uit het besef dat ik bijlange niet alleen ben. Ik ben al heel veel mensen tegengekomen die de wereld willen verbeteren. Met sommigen heb ik een heel innig vriendschappelijk contact. Maar er zijn er ook die ik gewoon ‘volg’ op sociale media. Kleine berichtjes die we naar elkaar sturen, geven me dan een gevoel van verbinding. Die kleine, snelle acties van onderuit gaan ons zelfverwoestend systeem ontwrichten, hoop ik. Daar mee deel van mogen uitmaken, geeft me die kracht. Deze brief die ik van jullie kreeg, vind ik heel tof. Ik hoop dat veel mensen hier ook eens willen over nadenken.

*De vragen in de brief komen uit het boek ‘Actieve hoop’ van Joanna Macy & Chris Johnstone. Een prachtig boek, vind ik. In deze uitdagende tijden is onze belangrijkste opdracht ervoor zorgen dat het leven verder gaat. ‘Actieve hoop’ laat zien dat we ons niet zo machteloos moeten voelen. Maar dat we ondanks onze kleinheid toch wezenlijke bijdragen kunnen leveren.

De Buxusmot
door

De Buxusmot

Een tijdje geleden kreeg ik de kans om met een politieker over de tuin te praten. Hij vertelde over zijn majestueuze buxustuin en toonde foto’s van een domein dat me deed denken aan de tuinen van Versailles.

Ik viel om van verbazing. Die tuin was groot en nauwgezet onderhouden, minutieus geschoren en alles in de plooi. “Wow!” zei ik, “En hoe houd je de Buxusmot daaruit?” Zonder blikken of blozen antwoordde hij dat hij daarvoor wel ‘moet’ spuiten. “Allee jong, doet gij dat nog?!” riep ik uit.

Ik vertelde hem dat dit echt niet de juiste methode is om van plaaginsecten af te raken. Door te sproeien, doden we zwakke exemplaren. Maar er zijn er altijd die het redden omdat ze aangeboren sterker zijn. Als zij met elkaar paren, krijgen we door overerving alleen nog sterke insecten die op den duur immuun zijn voor vergif. Zo blijven we bezig natuurlijk. Tot we alle soorten vergiftigd hebben en alleen de plaaginsecten nog overblijven. (Daar zijn we momenteel naartoe aan ’t gaan.)

Een vriendin die ons zag discussiëren, mengde zich in het gesprek. Ze vertelde hem dat hij naast de buxusmot ook andere insecten doodt en zelfs vogels. Zij nemen de vergiftigde rupsen mee naar hun nest, voeden ze aan hun jongen en die sterven. “Neenee” zei hij. “Op mijn Buxus zitten geen andere insecten en vogels komen daar niet naartoe. Ik spuit alleen tegen de Buxusrupsen.”

“Je kan ook iets anders dan Buxus in de plaats zetten” opperde ik dan. Maar dat kon onder geen enkel beding. De Buxus stond daar al tientallen jaren en was zijn grote trots, die kon echt niet weg. Dat snapte ik ergens wel. Dus vertelde ik hem: “Je hebt nu een plantje, Ilex crenata, dat je niet kan onderscheiden van Buxus maar het is veel sterker. Je moet dat niet sproeien. Dat is zelfs veel goedkoper want al dat vergif kost toch enorm veel geld” probeerde ik nog. Maar meneer had zich al helemaal afgesloten. Toeme toch!

De week daarna kwam ik als Tuinranger in een prachtige, zeer verscheiden tuin. Er was ook een formeel tuinkamertje met een rustbank onder een oude knotwilg en buxushaagjes rond witte rozen. Dus hier stelde ik weer de vraag hoe de eigenaars de Buxusmot eruit hielden. “Dit is geen Buxus.” zei de man des huizes. Het is Ilex crenata. Ik had het écht niet gezien! Vijf jaar geleden hadden ze alle Buxus eruit gegooid en vervangen door deze Ilex. Prachtig!

Ik moest weer denken aan de politieker met zijn oogkleppen op. Hoe erg het toch is dat zo iemand een bestuurlijke functie kan krijgen! Dat die zich niet meer moet informeren over zaken die belangrijk zijn! En hoe het toch kan dat we van dat chemisch vergif niet af geraken. Ondanks alle kankers en neurologische ziektes die mensen krijgen.

Ik heb het beroemde boek ‘Silent spring’ van Rachel Carson gelezen. In één van de laatste hoofdstukken schreef ze waarom de strijd tegen chemisch vergif nog heel zwaar zal zijn. We weten nochtans dat biologische bestrijding tegen plaaginsecten uiteindelijk veel beter is. Belagers helpen om plagen te bestrijden, dat blijft tenminste duren. Het evenwicht zoeken in ‘the circle of life’, dat werkt voor alles. Maar onderzoek daarnaar wordt bijlange niet zo goed betaald. Grote chemische bedrijven financieren universiteiten om onderzoek te doen naar pesticiden. Dat levert dikke studiebeurzen op. Het is begrijpelijk dat sommige entomologen (insectenkenners) zeggen dat insecticiden geen kwaad kunnen, als je weet dat hun studies en loopbaan gefinancierd worden door de chemische industrie. Wie betaalt, die bepaalt. Mogen we dan wel waarde hechten aan hun mening dat pesticiden niet zo’n kwaad kunnen, als we weten dat ze zo partijdig zijn? Ik vertrouw dat voor geen haar, eerlijk gezegd! En wat die ene politieker betreft, ik ga zeker niet op hem stemmen!!!

Mmm, chocolade…

Gisteren was het Fair Trade dag in de Oxfam wereldwinkel in Londerzeel.

Wij gaan daar graag shoppen. De vrijwilligers die er werken, zijn allemaal zo’n toffe mensen. En hun winkelruimte is steeds zo gezellig ingericht. Boeken, kaartjes, juwelen, sjaals, sokken, servies, speelgoed, verzorgingsproducten, … je vindt daar vanalles. De lieve wederhelft koopt daar de over(h)eerlijke koffie voor zijn klanten op kantoor. Dochterlief vond een prachtige handtas (die we gaan delen 😉 ). En ik ben stapelzot van hun chocolade.

We werden ontvangen met een drankje en stukje cake. Aan een appetijtelijk uitziende chocoladestand mochten we eens draaien aan het rad. En toen kregen we de uitleg waarom fair trade chocolade echt heel belangrijk is. Oxfam heeft sinds 2018 de eerlijke, duurzame en feministische ‘Bite to Fight’ chocolade. Waarom?

° Om slavernij en kinderarbeid uit de wereld te helpen. Ik eet heel graag ‘Mars’. Maar sinds ik weet dat daarvoor een kind op het veld moet werken in plaats van naar school te gaan, smaakt mij dat niet meer. Ik stel me dan voor dat de kleinkinderen van de buurvrouw op dat veld staan. Die moeten toch met de legoblokken spelen?!

° Om te helpen in de strijd tegen de klimaatcrisis. Gangbare cacaobedrijven ontbossen het regenwoud om cacaoplantages aan te leggen. Omdat het tegenwoordig zo droog is, gaan die plantages nu snel kapot en moet er opnieuw ontbost worden. Weer die vicieuze cirkel he. Dankzij ‘Bite to Fight’ krijgen boer(inn)en opleidingen en ondersteuning om hun planten te beschermen op een duurzame manier. Want de klimaatcrisis bedreigt het voortbestaan van de cacaoteelt. Dan zou er geen chocolade meer zijn!

Die uitleg hakte erin. De lieve wederhelft beloofde prompt dat hij zijn Dessert 58 Côte-d’or reep gaat vervangen door de overheerlijke melkchocolade met karamel en zeezout van ‘Bite to Fight’. Die van Tony Chocolonely eet ik al langer en is ook overheerlijk.

Wisten jullie al dat een stukje chocolade soms niet zo onschuldig is?

door

Glyfosaat … saat …saat

Eigenlijk is het hier super druk omdat ik weer met vanalles tegelijk bezig ben. Dus ik ging effe niet schrijven. Maar een mailtje van Loes doet me besluiten toch snel iets te delen.

Waarschijnlijk weet je wel dat de Europese erkenning van glyfosaat, ’s werelds meest gebruikte onkruidverdelger, afloopt op 15 december 2023? Elke lidstaat moet tegen dan beslissen of het voor of tegen een verlenging van het gebruik van glyfosaat is. Heel wat studies tonen aan dat glyfosaat heel schadelijk is voor het milieu en waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens. In Frankrijk wordt Parkinson erkend als beroepsziekte als je met glyfosaat moet werken.

En zeg nu zelf: het is toch heel tegenstrijdig dat we geen glyfosaat meer op onze oprit mogen spuiten omdat het te schadelijk is. Maar op ons bord mag het wel nog liggen. Deuh?! Ik word daar kwaad van. Jij ook?

Hier het mailtje dat Loes me doorstuurde:

Hallo allen,

ik kreeg volgend bericht binnen van ‘Voedsel Anders’:

Laat je stem horen tegen glyfosaat!

Op 6 oktober neemt België een standpunt in over het verbod op #glyfosaat. Het feit dat zowel gezondheids- als milieuorganisaties actie voeren tegen de stof, is veelzeggend. Dit is géén ver-van-ons-bed-show: glyfosaat is nu al wijdverspreid in onze bodems en wateren. Laten we samen de verdere verspreiding tegengaan!
We ondertekenden de brief aan minister David Clarinval, Zakia Khattabi en Frank Vandenbroucke. Laat hier zelf je stem horen! 

Stuur een e-mail naar jouw minister – Zeg nee tegen glyfosaat! | Doe het zonder

Nederlanders en Belgen kunnen een email versturen naar hun desbetreffende ministers. Wees snel, want op 6 oktober moet al een standpunt ingenomen worden. Hoe meer emails onze ministers krijgen, hoe beter ;o).

Ik heb natuurlijk al een hele tijd geleden gemaild. Laten jullie ook jullie stem horen voor vrijdag? Please? 🙂

door

Tuinrangers gezocht

Een stoere ranger die je in een Afrikaans wildpark meeneemt op safari, op zoek gaat naar wilde dieren en je allerlei feiten vertelt over het reservaat waar hij opereert. Dit was het beeld dat ik voor ogen kreeg toen ik voor het eerst over tuinrangers hoorde.

Iets minder spectaculair is het, maar toch ook echt cool hoor. Ik wil het graag worden.

Wist je dat 9% van Vlaanderen uit tuinen bestaat? Da’s best veel als je weet dat we maar 3% natuurgebied hebben en 11% bos. Een enorm potentieel dus om klimaatverandering en biodiversiteitsverlies een beetje tegen te houden. Alle beetjes helpen. Dus daarom wil Vlaanderen haar gemeenten ondersteunen om inwoners te informeren hoe ze hun tuinen meer biodivers en klimaatrobuust kunnen maken. Een koelere tuin die regenwater beter vasthoudt, waar vlinders en vogels zich thuis voelen en waarin je zelf helemaal tot rust kan komen, da’s toch een droom voor iedereen?

De tuinrangers, die in 2020 het levenslicht zagen, zorgen dat die droom werkelijkheid wordt. Een tuinranger werkt als vrijwilliger voor de gemeente. Je krijgt van hen een boeiende opleiding bij Inverde en daarna kan je gratis tuinadvies op maat gaan geven aan tuineigenaars. Dat klonk als muziek in mijn oren. Da’s toch echt iets voor mij he?

Ik sprak dus de verantwoordelijken in onze gemeente aan maar ge weet hoe dat gaat als iets wat geld kost he. Gelukkig wint de aanhouder meestal en nu heeft Londerzeel zich uiteindelijk toch ingeschreven. Er zouden 5 tuinrangers mogen starten bij ons. Frans De Smedt, Velt-lesgever, gaat in Londerzeel de opleiding geven. De cursus, mooi gedocumenteerd met natuurfoto’s, ziet er echt prachtig uit. Er zijn ook toffe hulpmiddelen en documentatie die je kan meenemen op de tuinbezoeken.

Op 25 januari gaat er in Londerzeel een infomoment door en hier kan je je inschrijven als je ook graag komt luisteren. Want misschien wil jij ook wel tuinranger worden? Ik kijk er iig al enorm naar uit!

door

Klimaatterrorisme

Geweld, opzettelijk vernielingen aanbrengen, radicale en agressieve acties, ik heb het daar moeilijk mee.

En toen zag ik hoe ineens actievoerders voor het klimaat zich gingen vastlijmen aan kunstwerken. Of soep en verf over de kaders rond of glas voor waardevolle schilderijen gooien. Prachtige kunstwerken roepen emoties op. Dit willen vernietigen, is niet de juiste manier!

Vind ik …

Ik lees al een hele tijd vanalles over het klimaat en onze planeet. Dus wilde ik ook wel eens uitzoeken wat deze activisten doen en wat hun bedoeling is. En of hierdoor de maatschappij zich niet zal keren tegen iedereen die het goed meent met het klimaat. Ik had het gevoel dat al onze inspanningen nu kort en klein geslagen werden door enkele brute individuen die vooral amok willen maken.

Groot was mijn verbazing toen ik merkte dat wetenschappers en verenigingen zoals Grootouders voor het klimaat pal achter deze acties staan. Kunstwerken aanvallen is toch niet doelgericht? Wat heeft kunst met de klimaatcrisis te maken? Zouden ze niet beter vervuilende fabrieken besmeuren?

Blijkbaar doen TotalEnergy-activisten dit al lang. Maar de media pikt dit niet op omdat mensen daar onverschillig tegenover staan. Iets anders zoeken dan om aandacht te krijgen? Ik weet het niet maar vind dit fenomeen wel enorm boeiend.

Wat er nu ineens ook gebeurd is: de artistiek directeur van het SMAK in Gent wil samenwerken met de klimaatactivisten en hij roept andere directeurs op dit ook te doen. Hij vraagt aan ons de wanhoop en angst van de activisten te respecteren. Hij begrijpt dat het een kreet uit onmacht is. Dat ze met die acties ons oproepen om wakker te worden. Hoe fantastisch is dat?! Eigenlijk zou ik het boek van Prof. Dr. Ir. Jan Rotmans ‘Omarm de chaos’ , ook eens moeten lezen. Klimaatactivisten zorgen voor chaos.

Maar het is meer dan chaos. En het is niet zomaar iets van drieste individuen. Het is sociologie! En het heet: de ‘radicale-flanktheorie’. De acties van een radicale flank van een sociale beweging kunnen een enorm effect hebben op het succes van de volledige beweging. Dankzij deze acties komt het thema ‘klimaat’ veel regelmatiger in de media. Zelfs de grote massa spreekt er ineens over. En natuurlijk veroordelen ze de acties. Maar het zorgt er wel voor dat ze nu gaan luisteren naar het meer gematigde deel van de beweging. Ik snap wat ze bedoelen. De activisten creëren een podium waar het gematigde deel nu wél mag verkondigen wat het probleem is. Zij worden nu ineens niet meer als zo extreem gezien.

Eigenlijk zijn die activisten onze stormfuseliers in de strijd tegen de klimaatcrisis. Het zijn martelaars.

Dan wil ik dit podium toch even gebruiken om jou te vragen of jij het ECT, energiehandvestverdrag kent? Het is een verdrag van onze regeringen met de fossielebrandstofindustrie om ervoor te zorgen dat we zeker zijn van energie. Maar als regeringen maatregelen willen nemen tegen de klimaatcrisis die nadelig zijn voor deze industrie, moeten ze miljarden aan schadeclaims betalen. Willen we de mensheid kunnen redden, moeten we uit dat verdrag stappen. Frankrijk, Nederland, Duitsland, Slovenië, Italië en Spanje willen een gecoördineerde Europese uitstap. Onze Vlaamse regering wil dat niet. Daardoor kunnen we dus niet gaan investeren in hernieuwbare energie. Word jij daar ook zo boos van? Hier kan je de petitie tekenen om onze beleidsmakers te vragen toch eens goed na te denken.

Wist je dat er op de klimaatconferentie in Egypte deze dagen, 636 lobbyisten uit de fossielebrandstofindustrie druk aan het onderhandelen zijn om onze regeringsleiders te overtuigen vooral bezig te blijven met uitstoten? En wist je dat de berekening van de individuele C02-voetafdruk ook van hen komt? Zo focussen we meer op onszelf. Het eerst in eigen boezem kijken voor we anderen veroordelen, is ons steeds geleerd. Goede tactiek he om de massa braaf te houden zodat zij verder kunnen met hun verwoesting? We zullen wij wel zingen voor het klimaat!

Wist je dat er ook enorm veel geld gegooid wordt naar marketing om ons te laten geloven dat die industrie duurzaam is? Filmpjes en dure commercials over hernieuwbare energie projecten waar ze mee bezig zijn. Met al dat geld zouden we het écht kunnen doen. Want dit gaat over 5% van hun business. Voor de overige 95% blijven ze gas ontginnen en olie opboren want daarvan worden ze rijk.

En wij arm. De klimaatcrisis is ook een sociale crisis. En daarmee denk ik nu aan de tijd van Daens en de arbeidersbeweging. Zij kwamen ook in opstand en brachten vernielingen aan. Misschien is de tijd van zingen voor het klimaat inderdaad voorbij? Ik vind dat heel sympathiek en creatief. Maar het heeft ons niks, nada, noppes opgebracht. Sinds de oprichting van het IPCC is de jaarlijkse CO2-uitstoot alleen maar verhoogd. Onze stormfuseliers dan toch koesteren?

Wat denk jij van deze crisis en chaos?

door

Hoe zit dat hier met die poel?

Toen we hier in 2009 kwamen wonen, lieten we met hulp van Natuurpunt een poelgracht graven achteraan onze tuin. Al snel zat daar heel veel leven in: verschillende soorten libellen, kikkers, salamanders, padden, krinkelende winkelende waterdiertjes. Echt tof! In de weide achter onze tuin groeiden vooral boterbloemen en pinksterbloemen. Het was hier heel romantisch en biodivers.

Maar een jaar of acht geleden, veranderde de bemestingsfrequentie van de weide. Waar er vroeger een keer per seizoen hooi geoogst werd, was dat nu drie keer. En drie keer per seizoen kwam de beerkar kwistig met sleepslangen vloeibare mest sproeien. Of grote karren vaste mest werden tot over de perceelsgrens en tot in de poel gestrooid. Enkele weken na zo’n bezoek, zagen we dan dat het water in de poel bruin werd.

Kikkers verdwenen. Libellen zagen we niet meer. Padden hadden we nog wel. Tot enkele weken na zo’n bezoek. Door al die mest legden ze steeds het loodje.

Ik moet toegeven, het is niet alleen door al die mest. Ook de klimaatcrisis doet het leven in onze poel geen goed. Door de langdurige droogte hadden we al snel heel weinig water in de poel. Daardoor was de stikstofconcentratie natuurlijk ook veel hoger. In de maand mei hadden we nog een stinkende brij vol muggen. Eigenlijk had ik dat water als vloeibare meststof kunnen verkopen!

Het is nu november en de poel staat nog steeds kurkdroog. Vorig weekend hebben we gemaaid. En deze week is de mestkar nog eens geweest. Of dat er hier ooit nog leven zal terugkomen? Ik weet het niet. Met ons nieuwe project ben ik heel blij. Hier hebben toch al wat diertjes een veilig onderkomen gevonden.

door

Pluk de toekomst

Vandaag waren we nog eens te gast bij boer Luc op het Gezonde Plukveld in Merchtem.

De gemeentelijke Noord-Zuid adviesraad en de gemeente organiseerden er een dag in functie van “consumeer met respect voor mens en milieu”. We mochten de leerlingen van het zesde leerjaar van acht scholen uit Merchtem en omstreken het verhaal ‘Onze Aarde Vieren’ vertellen. Ook onze vereniging Velt konden we voorstellen.

Echt tof en boeiend, we hebben enorm genoten van de interactie met de leerlingen. Maar respect voor de leerkrachten, ik zit hier nu pompaf. 😉

Wat zouden wij graag hebben dat ze onthouden:

  1. Dat ze allemaal een beetje ‘Greta Thunberg’ mogen zijn. De meesten wisten wel al heel goed wat klimaatopwarming is en hoe dat komt.
  2. Dat boer Luc, als CSA bioboer veel slimmer is dan president Bolsonaro van Brazilië. Boer Luc verzorgt zijn bodem en helpt insecten terwijl hij super lekkere en mooie groenten kweekt. (Dat konden ze zien.) President Bolsonaro laat de longen van Moeder Aarde platbranden voor intensieve landbouw en palmolieplantages.
  3. Dat er nu nog slaven zijn en dat wij dat systeem in stand houden door kleding te kopen in Primark en andere goedkope winkels. Dat je tweedehands heel toffe en goedkope kleding kan vinden. (Bv. in grote steden kleding/kg) En dat dat voor onze planeet ook beter is omdat dankzij dat hergebruik er minder grondstoffen nodig zijn.
  4. Dat bloemen, fruit, groenten, gras, bomen,… in de tuin nodig zijn en dat we daar geen pesticiden moeten gebruiken. Dat je om over biodiversiteit te leren, bij Velt terecht kan.

We gaven hen ook een opdracht mee naar school. Ze mogen eens nadenken over wat zij, als leerling van het zesde leerjaar nu zouden kunnen doen voor onze planeet. En wat hun ouders zouden kunnen doen. De antwoorden gaan de leerkrachten ons opsturen. Wij gaan die verwerken en de resultaten zullen ook op de website van de gemeente geplaatst worden.

Overmorgen, zondag 25 september ’22 doen we ons verhaal nog eens opnieuw, maar dan voor het grote publiek. Het samen met andere mensen iets kunnen doen voor onze planeet, dat geeft mij moed. Misschien komt het allemaal nog wel goed?

door

En toen zat ik bijna te janken

Momenteel ben ik de cursus ‘Klimaatcontact’ aan het volgen.

Waarschijnlijk heb je daar nog nooit van gehoord want de cursus bestaat nog niet zo lang in België. We hadden het er ook over in ‘Onze Aarde Vieren’.  Het concept is ontstaan in het Verenigd Koninkrijk en heet daar ‘Carbon Conversations’. Nederland volgde met ‘Klimaatgesprekken’. En nu kan je het ook bij ons volgen.

Bedoeling is dat mensen samenkomen en aan de hand van een boek en werkboek leren hoe ze hun koolstofvoetafdruk kunnen verlagen. En hun handafdruk verhogen. Om de klimaatverandering tegen te gaan.  Blogvriendin Loes is één van de coaches en door haar wilde ik er meer over te weten komen.

Een groep bij ons in de buurt vond ik niet en kilometers gaan rijden om te praten over hoe je minder fossiele brandstoffen kan gebruiken, vond ik al te zot. Dus koos ik voor de online versie onder begeleiding van Kathleen en Emeliek. Beide dames doen dat fantastisch! We hadden al vier bijeenkomsten en hebben er nu nog twee tegoed.

We zijn met z’n achten en hebben al enorm veel tips gekregen en gegeven aan elkaar. We werkten al rond wonen, voeding en vervoer. Niemand van ons is ‘klimaatheilig’. En dat moet ook niet. De sfeer in de groep is heel sereen en respectvol.

Tot hiertoe hadden we het altijd over zeer praktische dingen gehad. Over hoe je kan besparen op verwarming. Of lekkere recepten zonder vlees gedeeld. Een ‘vervoersdagboek’ bijgehouden en besproken. Daarbij kwam ook steeds de opdracht om te proberen met andere mensen een ‘klimaatgesprek’ aan te gaan. Zeer boeiend allemaal.

Vorige week kwam de opdracht om eens te verwoorden hoe we ons voelen bij de klimaatverandering. We werden in een ‘break-out groepje’ per twee gezet en ik kwam bij Emeliek terecht. Dat was zo’n zalig gesprek!

De klimaatverandering roept bij mij ambivalente gevoelens op. Ik kan daar soms zo verdrietig, teleurgesteld, kwaad en moedeloos van worden. Zoals toen beslist werd dat vliegtuigtickets binnen Europa 10 € duurder gingen worden om klimaatverandering tegen te gaan. Wat helpt dat nu? De trein moet goedkoper. Zodat mensen andere keuzes kunnen maken. En de échte kost van een vliegtuigreis is veel hoger dan 10 € extra. Van zulke ‘nepoplossingen’ kan ik zo wanhopig worden. Hebben onze politiekers nu echt niet door dat de tijd dringt?!

Langs de andere kant heb ik wel iets gevonden om ermee om te gaan. Ik heb het nooit zo beseft tot ik het vorige week op tv een psycholoog hoorde uitleggen. “ Doorheen alle moeilijke momenten in het leven is het belangrijk dat je jouw doel voor ogen houdt en daarop focust. Je mag je door tegenslagen wel eens laten gaan. Maar denk aan je doel en wat je kan doen om dat te bereiken.” Mijn doel is onze planeet terug in evenwicht brengen. Wat een grootheidswaanzin, ik kan dat natuurlijk niet. Maar dan denk ik aan de quote die Louis De Jaeger vorige week deelde: ‘Als je een probleem wil oplossen dat je nog in je eigen leven kan oplossen, dan denk je niet groot genoeg.’ – Wes Jackson. Zo kan je het natuurlijk ook bekijken.

Door als kleintje mee te proberen dat doel te bereiken, heb ik al heel veel mensen leren kennen. Mensen die ook vanalles willen doen. Met hen erover praten, doet me terug grip krijgen over die negatieve gevoelens. Als ik denk aan wat we misschien wel zouden kunnen bereiken, dan word ik zelfs gelukkig.

En toen zei Emeliek: “Jouw doel is dus ‘Onze Aarde Vieren’.” Dat pakte me zo en toen zat ik bijna te janken van geluk. Dan deelde Emeliek haar gevoelens rond klimaatverandering en dat was zó herkenbaar. De verbondenheid die ik toen voelde, dat deed zo deugd.

Terug in de grote groep praatten we nog verder over die gevoelens. Gelukkig zijn de schermpjes in een zoom-meeting niet zo groot want ik zat weer te vechten tegen opkomende tranen. Het komt misschien nog wel goed met onze planeet. Toch als al deze mensen die ik de laatste tijd leer kennen, blijven verder doen waarmee ze bezig zijn. Doe jij ook mee?

door

Wat vind jij van hormoonverstoorders?

Of wij als kleintjes daar iets over te vinden hebben of daar zelfs iets kunnen aan doen? Enkele jaren geleden ondervond ik professioneel dat dat zeer moeilijk is. Maar daar kan ik uiteraard hier niks over vertellen.

Het zou zelfs goed kunnen dat de gemiddelde lezer hier zelfs niet weet wat hormoonverstoorders zijn. Waarmee ik uiteraard niet wil zeggen dat mijn lezers dom zouden zijn! We krijgen er gewoon geen informatie over.

Wat zijn ze?

Hormoonverstoorders zijn chemische stoffen die het hormonaal systeem van mens en dier ontregelen. Ze zitten in water, bodem, lucht, voeding, speelgoed, cosmetica, bouwmaterialen, kleding, enz. Ze hebben een ‘chronische giftigheid’. Het is niet zo dat je van de x-stof de y-ziekte krijgt. Nee, door de cocktail van al die giftige stoffen krijgen we allerlei ziektes en afwijkingen. Het kan zelfs pas na een generatie duidelijk worden dat er iets mis is. Vooral zwangere vrouwen en baby’s zijn kwetsbaar maar eigenlijk is het voor niemand gezond. In Europa kosten deze stoffen zo’n 150 à 200 miljard euro per jaar. Vooral de blootstelling aan pesticiden jaagt de volksgezondheid op kosten. In België wordt de kost geschat op 4,4 miljard euro per jaar. 

En dat ‘de politiek’ daarmee bezig zou zijn, wist je dat?

Ik ben het te weten gekomen dankzij vriendin Barbara die in het federaal parlement zetelt. In haar blog vraagt ze ons om te reageren op ‘NAPED’. Dit is een openbare raadpleging over het ontwerp van het nationaal actieplan hormoonverstoorders. Tot en met 14 februari ’22, 17 uur, kunnen wij, burgers, onze opmerkingen daarover geven.

Dat nationaal actieplan is ontstaan dankzij een informatierapport over hormoonverstoorders. In 2018 heeft de senaat daarover gestemd. Het ontwerpplan is nu klaar en op basis van opmerkingen die ze van de bevolking ontvangen, gaat dit verfijnd worden. (Mijn bedenking hierbij is dat dit in elke krant en op het journaal had mogen meegedeeld worden, maar soit)

Dat plan bevat drie pijlers:

  1. preventie (ons informeren)
  2. reglementering (juridisch kader om ons te beschermen)
  3. wetenschappelijk onderzoek (deze stoffen verder bestuderen)

Doel van dit eerste nationaal actieplan (van 2022 tot 2026) is de blootstelling aan hormoonverstoorders verminderen en onze gezondheid en milieu beter beschermen.

Sinds 2006 is er de REACH-regelgeving waardoor producenten moeten info geven over welke schadelijke stoffen ze gebruiken. Die schadelijke stoffen zijn hier opgelijst. Maar verder dan dit, komen onze beleidsmakers niet. Er is nog altijd geen regelgeving om ons tegen die hormoonverstoorders te beschermen. Probleem is dat er zoveel belangengroepen zijn die vrezen dat als Europa voor de gezondheid van zijn burgers zou kiezen, ze economische schade zullen hebben.

Met het actieplan dat nu in de maak is, gaan onze beleidsmakers ons nog steeds niet kunnen beschermen. Wat ze eigenlijk zeggen, is: “Een gezonde leefomgeving waarin geen hormoonverstorende stoffen zitten, kunnen we jullie niet garanderen. Daarom vragen we jullie om zelf heel bezorgd te zijn en producten waarin deze stoffen zitten, te vermijden.”

Allee zeh! Daar word je toch kwaad van? Ik alleszins wel! Dus wilde ik dat actieplan lezen. Amai, dat was 88 bladzijden vol moeilijke tekst. Welke normale burger reageert daar op?! Ik heb het dus maar diagonaal gelezen en me wat laten helpen door Barbara.

Wat ik schreef als reactie? Dat ik van onze beleidsmakers graag wat meer ambitie zou willen. Dit plan is tijdverlies en een voorbeeld van ‘gelobby’ om zoveel mogelijk partijen ‘content’ te stellen. Het helpt ons niet om het doel te verwezenlijken: de burgers hun gezondheid beschermen.

Naast de drie pijlers zou ik er nog ene aan toevoegen: over de producten die zouden moeten verboden worden.

Bij actie A2 schreef ik dat producten met hormoonverstorende stoffen zouden moeten gelabeld worden met grote waarschuwingen (zoals bij sigaretten) en dat ze op deze producten meer taxen zouden moeten heffen zodat gezonde producten goedkoper worden.

Bij actie B5 merkte ik op dat ze maximaal zouden moeten inzetten op alternatieven die wel gezond zijn. (zoals het voorbeeld in ons boek over de ecologische bouw) zodat de industrie geen reden tot lobby meer heeft omdat hun giftige producten zogezegd ‘onvervangbaar en noodzakelijk’ zouden zijn.

Ga jij ook eens ‘goed je gedacht’ zeggen? Je kan dat hier. Veel succes!