Dagboek van een Tuinranger (1)

Vorige maand was ik present op de infoavond over de Tuinrangers in onze gemeente. Er waren een kleine twintig toehoorders. Projectleider Werner Van Craenenbroeck kwam ons vertellen wat de tuinrangers doen en hoe je er ene kan worden.

Ik volg hen al van bij de start en vind het fantastisch wat ze doen. ‘Tuinrangers‘ is een dienst van Inverde voor steden en gemeenten om bij te dragen aan hun klimaat- en biodiversiteitsbeleid via de tuinen van inwoners. Dit gebeurt via een lokale vrijwilligerswerking. Want 12% van de open ruimte in Vlaanderen is ‘vertuind’. Dat wil zeggen dat we zelf gigantisch veel mogelijkheden hebben in de strijd tegen de klimaat- en biodiversiteitscrisis. En voelen dat je er iets kan aan doen, dat maakt gelukkig.

Door onderzoek in tuincentra is gebleken dat mensen vol goede wil zitten om onze inheemse wilde dieren te helpen. De afdeling met producten voor tuinbewoners (nestkastjes, vetbollen, insectenhotels, …) is enorm winstgevend. Alleen is er een probleem. Een nestkastje in een compleet verharde tuin, dat werkt niet. Want jonge koolmezen eten geen vetbollen, maar rupsen. En voor rupsen heb je inheemse bomen en struiken nodig. Vlinders en bijen hebben bloemen nodig. En egels in een volledig afgesloten tuin? Die raken er niet in of uit.

Maar zo’n dingen worden niet verteld door een tuinaannemer of -architect. Daarom is de Tuinranger-methode uitgevonden. Zoals de vrijwilliger het hulpje van de verpleegkundige in het woonzorgcentrum is, is de tuinranger dat van de tuinaannemer of -architect. Tuinrangers kunnen ook advies geven over welke aannemers of architecten in de buurt natuurvriendelijk werken.

Wat doen Tuinrangers dus niet? Ze geven geen technisch advies over tuinaanleg. Maken geen tuinontwerp of geven geen esthetisch oordeel.

Wat doen ze dan wel? Op maat van jouw tuin en jouw leven geven ze (gratis) advies over hoe je meer natuur kan verwelkomen. Ze kijken naar de bodem en de oriëntatie van de tuin. En wat haalbaar is, bijvoorbeeld geen grote eik in een kleine voortuin. Ze werken op maat van de mensen, hun smaak en hun tuingebruik. Bijvoorbeeld als er veel gevoetbald wordt in de tuin, gaan ze geen bloemenweide voorstellen.

Er zijn nochtans boeken en websites over natuurvriendelijk tuinieren. Toch hebben veel mensen nog schroom. Want we hebben wel van onze ouders geleerd hoe we het gras moeten afrijden. Maar hoe onderhoud je bijvoorbeeld een bloemenakker? Dat leer je niet zo makkelijk uit een boek. Daarom is er de Tuinranger! Hoe begin je daaraan? En hoe zit het specifiek voor jouw tuin? Je tuin moet natuurlijk een tuin blijven, het moet geen wildernis worden.

De opleiding van de Tuinranger en de bezoeken die hij aflegt, worden gefinancierd door de gemeente. Gedurende een tweetal uurtjes komt hij bij je thuis advies op maat geven. Hij werkt rond tuinbiotopen, tuinproblemen en hulp voor specifieke diersoorten. Hij gaat ook met jou op ‘tuinsafari’. Je krijgt een pakket met een mapje in A4-formaat met adviesmateriaal en een safarikit met zoekkaarten en een vergrootglaspotje. Ook zadenmengsels en een tuinbordje zitten in het pakket. Bedoeling is je vooral ‘goesting in tuinnatuur’ te geven. Je tonen dat je met weinig moeite een aards paradijs aan je achterdeur kan creëren.

Da’s iets waar ik heel graag wil aan meehelpen. Ik heb gesolliciteerd en op 4 maart start de opleiding. Wordt hopelijk vervolgd!

En toen zat ik bijna te janken

Momenteel ben ik de cursus ‘Klimaatcontact’ aan het volgen.

Waarschijnlijk heb je daar nog nooit van gehoord want de cursus bestaat nog niet zo lang in België. We hadden het er ook over in ‘Onze Aarde Vieren’.  Het concept is ontstaan in het Verenigd Koninkrijk en heet daar ‘Carbon Conversations’. Nederland volgde met ‘Klimaatgesprekken’. En nu kan je het ook bij ons volgen.

Bedoeling is dat mensen samenkomen en aan de hand van een boek en werkboek leren hoe ze hun koolstofvoetafdruk kunnen verlagen. En hun handafdruk verhogen. Om de klimaatverandering tegen te gaan.  Blogvriendin Loes is één van de coaches en door haar wilde ik er meer over te weten komen.

Een groep bij ons in de buurt vond ik niet en kilometers gaan rijden om te praten over hoe je minder fossiele brandstoffen kan gebruiken, vond ik al te zot. Dus koos ik voor de online versie onder begeleiding van Kathleen en Emeliek. Beide dames doen dat fantastisch! We hadden al vier bijeenkomsten en hebben er nu nog twee tegoed.

We zijn met z’n achten en hebben al enorm veel tips gekregen en gegeven aan elkaar. We werkten al rond wonen, voeding en vervoer. Niemand van ons is ‘klimaatheilig’. En dat moet ook niet. De sfeer in de groep is heel sereen en respectvol.

Tot hiertoe hadden we het altijd over zeer praktische dingen gehad. Over hoe je kan besparen op verwarming. Of lekkere recepten zonder vlees gedeeld. Een ‘vervoersdagboek’ bijgehouden en besproken. Daarbij kwam ook steeds de opdracht om te proberen met andere mensen een ‘klimaatgesprek’ aan te gaan. Zeer boeiend allemaal.

Vorige week kwam de opdracht om eens te verwoorden hoe we ons voelen bij de klimaatverandering. We werden in een ‘break-out groepje’ per twee gezet en ik kwam bij Emeliek terecht. Dat was zo’n zalig gesprek!

De klimaatverandering roept bij mij ambivalente gevoelens op. Ik kan daar soms zo verdrietig, teleurgesteld, kwaad en moedeloos van worden. Zoals toen beslist werd dat vliegtuigtickets binnen Europa 10 € duurder gingen worden om klimaatverandering tegen te gaan. Wat helpt dat nu? De trein moet goedkoper. Zodat mensen andere keuzes kunnen maken. En de échte kost van een vliegtuigreis is veel hoger dan 10 € extra. Van zulke ‘nepoplossingen’ kan ik zo wanhopig worden. Hebben onze politiekers nu echt niet door dat de tijd dringt?!

Langs de andere kant heb ik wel iets gevonden om ermee om te gaan. Ik heb het nooit zo beseft tot ik het vorige week op tv een psycholoog hoorde uitleggen. “ Doorheen alle moeilijke momenten in het leven is het belangrijk dat je jouw doel voor ogen houdt en daarop focust. Je mag je door tegenslagen wel eens laten gaan. Maar denk aan je doel en wat je kan doen om dat te bereiken.” Mijn doel is onze planeet terug in evenwicht brengen. Wat een grootheidswaanzin, ik kan dat natuurlijk niet. Maar dan denk ik aan de quote die Louis De Jaeger vorige week deelde: ‘Als je een probleem wil oplossen dat je nog in je eigen leven kan oplossen, dan denk je niet groot genoeg.’ – Wes Jackson. Zo kan je het natuurlijk ook bekijken.

Door als kleintje mee te proberen dat doel te bereiken, heb ik al heel veel mensen leren kennen. Mensen die ook vanalles willen doen. Met hen erover praten, doet me terug grip krijgen over die negatieve gevoelens. Als ik denk aan wat we misschien wel zouden kunnen bereiken, dan word ik zelfs gelukkig.

En toen zei Emeliek: “Jouw doel is dus ‘Onze Aarde Vieren’.” Dat pakte me zo en toen zat ik bijna te janken van geluk. Dan deelde Emeliek haar gevoelens rond klimaatverandering en dat was zó herkenbaar. De verbondenheid die ik toen voelde, dat deed zo deugd.

Terug in de grote groep praatten we nog verder over die gevoelens. Gelukkig zijn de schermpjes in een zoom-meeting niet zo groot want ik zat weer te vechten tegen opkomende tranen. Het komt misschien nog wel goed met onze planeet. Toch als al deze mensen die ik de laatste tijd leer kennen, blijven verder doen waarmee ze bezig zijn. Doe jij ook mee?

Lentekriebels

Ik kan het eigenlijk nog niet goed geloven maar de lente is echt al begonnen. Zo vroeg dit jaar!

Krokus Vanguard BIO

Dit weekend trok een krantenkop mijn aandacht : ‘Hittegolf in de winter’ Er is alweer een dagrecord gesneuveld : 18,1°C in Ukkel op 15 februari, weeral de warmste sinds het begin van de metingen in 1901. En wat zeker raar is : het gaat nog zo’n dag of twaalf zo warm blijven.

Sneeuwklokjes

Oorzaak is blijkbaar de ‘luie’ straalstroom door (jawel spijtig genoeg weer) de klimaatverandering.

Helleborus

Die straalstroom, dat is eigenlijk een snelweg van lucht op grote hoogte, die het ene weersysteem na het andere aanvoert. De motor van de straalstroom is het verschil in temperatuur tussen de polen en de evenaar. Maar de polen warmen nu sneller op dan de evenaar en daardoor valt de motor stil. De straalstroom verliest haar kracht en begint ook rare kronkels te vormen. Daardoor komt koude lucht dan bijvoorbeeld niet uit Noord-Europa maar direct uit Lapland. Of warme lucht zoals nu het geval is, ook ineens van veel verder.

Krokus geel BIO

De normale gemiddelde maximumtemperatuur voor februari is 6,6°C en voor maart 8°C. Momenteel zal het dus een halve maand dubbel zo warm blijven. Raar…

Voor tuiniers niet gemakkelijk. Maar wel leuk op dit moment. We mogen eraan beginnen want krokussen staan ineens volop in bloem. Zelfs de eerste narcisjes openen hun bloemknoppen. Gisteren zag ik op tv dat er al ‘kweetniehoeveel’ ooievaars in ons land zijn toegekomen. Dan is de lente begonnen, zeggen ze hè.

Narcis tête-à-tête

Dit weekend heb ik onze wilgen ‘Salix viminalis’ geknot. Dat is de wilgensoort die mooi rechte ‘wijmen’ produceert en die men gebruikt om manden mee te vlechten. Ik heb de bakken in de zonneborder ermee hersteld en de rest verhakseld om paadjes aan te vullen.

De zon en het ‘terug in de tuin mogen spelen’, het deed echt deugd!

Het is nu te hopen dat onze straalstroom in maart of april geen te erge bokkensprongen meer gaat maken in de andere richting en er nog een serieuze vorstperiode komt. Want dan zal er veel sneuvelen.

Helleborus
lang geleden gekregen Krokus, naam niet gekend
Krokus biflorus ‘Miss Vain’ BIO

Nieuwjaarsduik

Elk jaar in januari grapt de lieve wederhelft dat hij een nieuwjaarsduik zal nemen in onze poel.

Dit jaar zou hem dat niet goed bekomen want … er staat geen druppel water in. Andere jaren loopt de poel nu over, staat het water tot tegen de haag van de buurman en loopt het tot in de wei. En nu … niks.

Onlangs hoorde ik op de radio dat het grondwaterpeil in Vlaanderen na die droge zomer van 2018 heel laag staat. Veel poelen en sloten staan nog steeds droog. Dat hebben wij gemerkt. Voor amfibieën en libellen is dat rampzalig.

Ik vraag me af als het grondwaterpeil nu al zo laag staat en we krijgen terug zo’n droge hete zomer (zoals nu in Australië, een tijd geleden was het daar 49°C) hoe de tuin daar op zal reageren. Na vorige zomer valt het hier wel mee, alleen één boom, een Mispelaar is gesneuveld.

Van mij mag het nu beginnen regenen. Of … nooit gedacht dat ik dat zou zeggen … laat die pakken sneeuw uit Oostenrijk maar naar hier komen!

Winter 2012
Januari 2015
Januari 2019

Het verborgen leven van bomen

Dit boek van boswachter Peter Wohlleben mocht ik lenen van een collega.  Ik denk dat hij ‘compassie’ met mij had omdat ik met het vorige boek zo geworsteld heb.

Het was voor mij echt een feel-good boek.  Ik heb genoten van de romantische wijze waarop Peter het leven van de bomen voorstelt.  Nochtans zijn al zijn inzichten wetenschappelijk onderbouwd.

Als hij uitlegt wat een oerbos is en waarom bomen daar zoveel gezonder zijn, vergelijkt hij bomen in de straat met straatkinderen.  Hij beschrijft bomen als sociale wezens die met elkaar communiceren langs hun wortels door middel van chemische verbindingen.  Ze houden elkaar in leven en waarschuwen elkaar zelfs bij gevaar, bijvoorbeeld door insectenvraat.  Dan gaan ze allemaal samen stoffen afscheiden waardoor hun bladeren minder lekker worden.  Ongelooflijk toch hè?!

Toch ontdek ik tussen zijn gezellige voorstelling over het bomenleven ook een boodschap.  Peter Wohlleben waarschuwt dat veel oerbossen verdwijnen.  Nochtans zijn die de beste bescherming tegen de klimaatverandering.  Bomen vangen CO2 en houden die vast.  Als ze niet gekapt worden, oud mogen worden en nadien mogen sterven en omvallen, verdwijnt die CO2 in de bodem en blijft daar gevangen.  Zo is er in het verleden bruinkool en uiteindelijk zelfs steenkool gevormd.  Sinds de industriële revolutie zijn wij die massaal aan het opgebruiken.  Met de gekende gevolgen…

Ik bekijk bossen nu met nog meer respect, mijn hart bloedt als ik hoor dat er weer bomen gekapt zijn.  Wat me positief stemt, is dat dit boek in 2015 het best verkochte non-fictie boek in Duitsland was.  Meer dan 320.000 exemplaren zijn toen verkocht.  Bewijs dat mensen er toch mee bezig zijn hè…

FE19C780-1C68-450D-8B6A-E28F47BC6F8A

Klimaatopwarming

Zondag was ik bij mijn ouders op bezoek.  Mijn vader heeft het de laatste tijd heel moeilijk en dan zet hij me graag op mijn paard.  Wij hebben altijd verschillende meningen gehad over vanalles.  Laat ons zeggen dat wij niet dezelfde levensvisie of  hetzelfde wereldbeeld hebben.

Nu begon hij over het weer.  En de ‘zogezegde’ klimaatopwarming die er volgens hem niet is.  En als die er dan wel zou zijn, dan heeft de mens daar niks mee te maken.  Er zijn al altijd opwarmingen en ijstijden geweest en de mens is niet zo sterk dat die daar invloed kan op hebben.   Doodmoe word ik van die visie.  Maar mijn vader is zo’n autoritair persoon dat ik meestal niet tegen hem op kan.  Ik ben deze keer niet meegegaan in zijn discussie maar heb hem ook niet in zijn gelijk gelaten.

0764CE62-25C1-422B-A0E8-5768A6952212

En alsof er telepathie bestaat, stuurde een natuurpuntvriend gisteren dit door.  Tijdens het heetste van de dag heb ik het zitten lezen en toch nog wel veel uit bijgeleerd.  Vooral dat mijn vader inderdaad spijtig genoeg geen gelijk heeft.

Er zijn vroeger inderdaad ijstijden geweest door grote meteorietinslagen.  Toen was de temperatuur op onze planeet zo’n 4 graden kouder dan nu.  Er zijn veranderingen van het klimaat geweest door natuurlijke factoren.  Sommige vulkaanuitbarstingen, zonnevlekken, de plaats van de aarde tijdens zijn omwenteling rond de zon,  lucht-en zeestromingen (bv el niño) en door de continenten die uit elkaar geschoven zijn.  Daar kon de mens niks aan doen.

BA6A0185-47D8-4865-BEFC-072D66DC3DA4

Maar van in 1850 met de industriële revolutie, door de mens dus, is de temperatuur de hoogte in gegaan.  Door het gebruik van te veel fossiele brandstoffen en door de ontbossing  komt er te veel CO2 vrij.  Vooral vanaf de jaren 1960 is het pijlsnel gegaan.  Rekening houdend met natuurlijke en menselijke invloeden zijn de lijnen in de grafiek (in het artikel) vanaf dan uiteen gelopen.

1BF5CD1F-67A0-4220-A999-B43D28E144AA

Volgens mijn vader is dit allemaal zever en bangmakerij.  De zomer van 1947 en 1976 was ook warm en droog.  Tja, vanaf toen was het al bezig hè.  Maar nu gaat het nog sneller.  De oudste zoon verblijft nu in Stellenbosch, Zuid-Afrika voor zijn studies.  Hij stuurde gisteren dat het regende in Kaapstad, dat ze het zelfs op de radio omgeroepen hadden.  Het is daar nu winter en normaal het natte seizoen.  Maar na de rampzalig droge zomer is er nog steeds watertekort.  Zoonlief mag 90 seconden douchen.

Volgens wetenschappers moet het tij dringend keren.  Anders gaan we in de tweede helft van deze eeuw in Europa zomers krijgen van 55ºC.  Dat vind ik toch wel iets te veel hoor!  Hoe denken jullie hierover?  Hebben jullie nog informatie over dit onderwerp?

Hieronder de bodem van onze poel, die ligt er al maanden zo bij… 😥21EC51DB-37ED-42C3-AFCC-9394C42BDEB4