Wilde Kaardebol

IMG_2260

Ze zwerven rond in onze tuin, deze stekelige ridders.  Respect en bewondering heb ik voor hen!  Ze staan daar statig en mooi te wezen.  Ze verleiden insecten en vogels om bij ons te vertoeven.  En zelfs in de winter zijn hun verdroogde bloeiwijzen ontzagwekkende verschijningen.

Wilde Kaardebol of Dipsacus sylvestris is een tweejarige plant.  Hij zaait zichzelf makkelijk uit.  Het eerste jaar verschijnt er een rozet waarbij je al een aanzet van zachte stekeltjes ontdekt.

IMG_0309

In het tweede jaar ontwikkelen de stekels zich enorm en groeit de plant uit tot soms wel 2 meter hoog.  Op de kaardebol verschijnen lila bloempjes, de bloei begint in het midden.  Leuk om te zien!  De bloempjes bevatten veel nectar.

Toen we deze zomer in Frankrijk rondreden, zagen we op veel plaatsen gewoon langs de kant van de weg kaardebollen staan.  Zalig!

Nog een interessant weetje over de kaardebol : het blad is stengelomvattend.  Hierdoor blijft er regenwater en vocht van de plant zelf in zo’n soort opvangbakje staan.  Heel tof voor vogels, zij kunnen hier komen drinken.  Maar!  Minder tof voor insecten!  Als zij hierin terecht komen, worden ze verteerd door het vocht van de plant.  Ingenieus toch he!  Zo kunnen vogels genieten van een lekkere bouillon…

Doe jij mee met de Zadenruil van Rob van Natuurlijk-rijk?  Dan kan je ook zaadjes krijgen van deze plant.  Ik heb ze in mijn aanbod gestoken…

IMG_0306IMG_0307

Phacelia

IMG_2308Momenteel staat onze voortuin er vol mee.  Het zit zo : toen we hier kwamen wonen had de lieve wederhelft nog niet zo veel vertrouwen in mijn manier van tuinieren.  De voortuin moest wel een beetje deftig zijn.  Daarom wilde hij die laten aanleggen door een tuinaannemer.  Braaf zoals ik altijd ben, gaf ik hem zijn zin.  Ik kreeg heel de rest van de tuin en mocht daar heerlijk mijn goesting doen, dus.

Onze voortuin werd aangelegd met exact drie soorten planten : lonicera nitida, een wintergroene heester die je makkelijk kan snoeien, buxus bollen en hortensia ‘Annabelle’.  Het was mooi strak en rustig.  Ik vond het eerlijk gezegd maar een saaie bedoening.  En veel snoeiwerk!

De lieve wederhelft snoeit de hagen en de lonicera dus ook.  Zo brengt hij structuur in mijn leven, want ik snoei scheef.  En na een tijdje vond hij die lonicera snoeien, niet meer plezant.  Goed, he!

En toen kwam er ook de buxusmot.  Gelukkig komen we heel goed overeen voor wat betreft het gebruik van sproeimiddelen.  Ze komen er niet in bij ons!  Maar juist toen ik een hele week met de nacht stond, krioelden de buxussen ineens van de rupsen.  ’t Was alsof ze erop gewacht hadden.  De tuinaannemer kwam dus alle buxussen rooien.  En daarna hebben we hem ook de lonicera en de hydrangea laten verwijderen.  Yes!  “Maak jij er maar iets van” zei de lieve wederhelft.  Hij vond de stukjes tuin die ik aangelegd had, eigenlijk toch wel veel mooier.  Lief, he…

En zo staat onze voortuin nu vol Phacelia.  Je moet het zo laten, zei de buurman.  Maar dat is niet de bedoeling.  De bodem was zo schraal, het had al heel lang niet geregend en in de zomer gingen we ook nog eens een weekje op vakantie.  Dus geen ideale periode om nieuwe planten te zetten.  Dus heb ik dat uitgesteld tot in het voorjaar.  De phacelia is een prima groenbemester zodat de bodem kan herstellen.  Er kan nu ook geen onkruid ontkiemen.  En bijen, zweefvliegen, hommels en vlinders vinden nu veel voedsel bij ons.

IMG_2310

IMG_2313

En ik kan deze winter snuisteren, planten opzoeken, tuinplannen maken, … zo gezellig.  Gebruiken jullie soms Phacelia?

IMG_2311

Zaden verzamelen

Twee weken geleden waren we in Frankrijk, de Limousin, de lieve wederhelft zijn neef gaan bezoeken.  Die heeft daar een huisje gekocht midden in de natuur.  Een hemelse plek!  Hij heeft dat huisje zo mooi gerenoveerd met zo veel respect voor het karakter ervan, echt tof.

De tuin, die gaat hij nog aanleggen.  Hij gaat dat vooral met veel bloemen doen.  Zijn stijl zo’n beetje kennende, denk ik dat het net zoals het huisje heel landelijk zal worden.  Ook een wilde bloemenweide wil hij.  Hij vroeg adressen waar hij zaden van wilde bloemen kan bestellen.   Ik gaf hem http://www.ecoflora.be, http://www.debolderik.net en http://www.cruydthoek.nl.

Omdat het nu toch de moment is om dat te doen, verzamelde ik ook zaden uit onze tuin voor hem.  Het is altijd plezant om in een jonge tuin veel bloemen te zaaien.

IMG_2369

Zo heb ik zaden van Papaver somniferum, slaapbol voor hem.  Het is de roze, gevulde vorm, een echte blikvanger.  De gevulde vorm is niet zo interessant voor bijen maar het is wel een ‘specialleke’ als je start met een tuin, vind ik.  Een foto heb ik niet genomen en nu heb ik er geen meer in bloei.  Verrassing dus…

Ook zaden van Nigella damascena, Juffertje in ’t groen.  De meest voorkomende variëteit daarvan heeft blauwe bloemen maar de mijne hebben witte.  Het is een lieflijk bloempje maar de grootste sierwaarde hebben wel de zaaddozen, vind ik.  Het is ook eenjarig dus snel resultaat.

IMG_2320

Wat zeker ook niet in een landelijke tuin mag ontbreken, is Calendula officinalis, goudsbloem, vind ik.  Het is ook een eenjarige plant.  De oranje bloemen zijn eetbaar en worden ook dikwijls verwerkt in theemengelingen.  Ze zijn heilzaam voor gal en lever.  Je kan ook goudsbloemzalf maken.  Die is huidherstellend en desinfecterend.  Als je goudsbloemen aan je toegangspoort van je tuin zet, wordt al het kwaad tegengehouden, zei men vroeger.

IMG_2344

Nog een eenjarige plant die snel kleur brengt, is reukerwt.  Ik kreeg de zaadjes vorige winter door een zadenruil onder bloggers.

IMG_2348

Ook enkele tweejarigen heb ik voor hem.  Om die te zien bloemen, zal hij dus nog even geduld moeten hebben.  Maar omdat ze zo prachtig zijn, heb ik ze er toch bij gedaan.

Alcea rosea, stokrozen.  Als hij ze zaait, zullen ze in het eerste jaar gewoon een rozet vormen.  Het jaar daarna zal de plant meters hoog groeien en bloemen.  De kleuren die ik heb :

Campanula persicifolia.  Dit is zo’n schattig klokje vind ik.

IMG_2340

Uiteindelijk heb ik ook nog zaden van Dianthus barbatus, Duizendschoon verzameld.  Dit bloempje heeft voor mij een speciale betekenis.  Dat lees je hier.

IMG_0913

 

 

De Gespierde Speerdistel

IMG_2305Tadaa!  Kijk eens wat een prachtkerel ik hier heb!  Fier rechtop staat hij te pronken in onze tuin : de speerdistel of Cirsium lanceolatum.  Maar ik houd hem goed in ’t oog.  Tot een zaadlozing ga ik hem niet laten komen.😁

Ik heb altijd al een zwak gehad voor distels.  Niet voor hun stekelige karakter, maar hun bloemen vind ik prachtig.

IMG_2306

Tot vorig jaar moest je ze bestrijden, bij wet verplicht.  Deze wet over distelbestrijding dateert uit 1887.  Toen werkten landbouwers nog met paard en kar. Als ze zich kwetsten aan distels en dan in contact kwamen met paardenmest, konden ze besmet worden met de dodelijke tetanusbacterie.  Nu gebeurt op het veld alles machinaal en bovendien is er een goede vaccinatie.  Dus eigenlijk is deze wet achterhaald.

Deze wet werd verder uitgewerkt in het Distelbestrijdingsbesluit van 1987.  Akkerdistel, kale jonker, kruldistel en speerdistel moest nog steeds verdelgd worden.  Mannekes toch!  Daarom trok Natuurpunt naar de Raad van State.  Want sinds de Staatshervorming van 1980 is natuurbescherming en wilde plantenbestrijding een gewestelijke bevoegdheid.  Dus het 30 jaar oude Distelbestrijdingsbesluit dat een Koninklijk Besluit was overschreed deze gewestelijke bevoegdheid.  Daar verstond ik allemaal niet veel van dus ging ik te rade bij onze oudste zoon, die rechtenstudent is.  Hij legde me met een mooie tekening de hiërarchie van wetten en reglementen in België uit.

Dia1

Heel simpel gezegd zit de Vlaamse natuurwetgeving en bermbesluit in het hokje van ‘Wet‘ en het Distelbestrijdingsbesluit is maar een ‘Koninklijk besluit‘ en dat staat daaronder.  Dus plaatselijke reglementen van provincies en gemeenten die distelsancties opleggen op grond van die federale wetgeving (KB) hebben daardoor geen rechtsgrond.  Goed, he!

Bovendien zijn die reglementen zelfs in strijd met de Vlaamse natuurwetgeving en bermbesluit (Wet) i.v.m. regels voor verwijderen van vegetatie en pesticidengebruik.

Op 9 maart 2017 gaf de Raad van State Natuurpunt gelijk tegenover de provincie Antwerpen.  Niet het federale niveau is bevoegd voor natuurkwesties, wel de gewesten.  Woon je in een andere provincie, dan mag je je daarop beroepen en zal je gelijk krijgen.  Onze mooie en ecologisch zeer waardevolle distels moeten dus niet bestreden worden.  Hehe…

Want waardevol, dat zijn ze echt.  Distels zijn een trekpleister voor veel vlinders, hommels, bijen, kevers en zweefvliegen.  Vogels worden aangetrokken door hun voedzame zaden.  Voor veel insecten zijn ze zelfs waardplant : ze hebben distels nodig om zich te kunnen voortplanten, om hun eitjes af te zetten.

Distelbestrijding gebeurt meestal door schadelijke, chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken en dat is zeer nefast voor onze natuur.

Ondertussen las ik dat landbouwers echter wel zouden verplicht blijven om akkerdistels in grasland te bestrijden om overwoekering te vermijden.  Volgens het departement van landbouw en visserij ligt de oorsprong van deze verplichting in de Europese wetgeving.  Pff, kunnen ze het nog ingewikkelder maken?!

 

IMG_2304IMG_2314

 

 

Mottenkruid

Nog zo’n tof bloemeke uit onze tuin.  Ik schrijf hier tegenwoordig over niks anders meer precies.  Maar er staan er deze dagen zoveel hier he.

IMG_2151

ik kreeg de plant zeker vijftien jaar geleden van de vroegere buurjongen van de lieve wederhelft.  Waar we toen woonden, kreeg hij een plaats in de bloemenweide en zaaide zich wat uit.  Ik heb hem mee verhuisd naar Groen Genot en ook hier voelt hij zich thuis.

Mottenkruid of Verbascum blattaria is een toorts, tweejarig en soms zelfs meerjarig.  Het bloeit van juni tot augustus.  Wordt 60 cm tot 1,20 m hoog en groeit liefst op een zonnige plaats in arme grond.  Ik vind het mooi in de border als verticaal element.

IMG_2152

Mottenkruid komt ook in het wild voor maar staat in Vlaanderen op de rode lijst als zeer zeldzaam.  In Wallonië zelfs als ernstig bedreigd.   Ook daarom koester ik hem in onze tuin…

IMG_2154

Duizendguldenkruid

Nu zal ik toch eens met de lotto moeten meespelen!  Ik kreeg een teken.  Ineens staat hier Duizendguldenkruid in de zonneborder!  Ik weet niet vanwaar het komt.  Duizendguldenkruid of Centaurium erythraea is een mooi roze bloempje uit de Gentiaanfamilie.  Vorig jaar  stond het ineens naast onze oprit en nu staat het helemaal aan de andere kant in de tuin.

IMG_2158

Ik ging eens googelen en vond dat het eigenlijk een toverkruid is.  Als je het op 24 juni om 12 uur ’s middags plukt en in je portemonnee steekt, zou deze nooit leeg geraken.  Tja…

Het is een plant die ook heel geneeskrachtig is, las ik.  De thee van de bloempjes zou heel goed zijn voor de lever.  Alleen echt niet lekker, heel bitter.

Ik geniet hier van de mooie bloempjes en van het feit dat deze plant gewoon zelf mijn tuin uitkoos om te verblijven.  Ik voel me gezegend…

IMG_2159

Bosorchis

IMG_2139Hier staat ze dan!  Zo fier als een gieter… te bloemen.

Vorig jaar kreeg ik zomaar dit plantje cadeau van Jens en Leen van Natuurpunt.  Ze kochten het bij Ecoflora in Halle.  Zij hadden al enkele keren geprobeerd om het te introduceren in hun tuin.  Maar de Bosorchis voelt er zich niet thuis.  Zij hebben hele droge zandgrond.  Maar deze schoonheid heeft liever een vochtige bodem met toch wel een beetje leem.  In de buurt van onze poel zou dat dan misschien wel kunnen lukken, opperde Jens.

In een klein potje, waar ze haar goed in verzorgd hadden, kreeg ik ze mee naar huis. Ik zocht een plekje in de halfschaduw en waar ze niet kon overwoekerd worden door gras.  Met veel liefde heb ik haar daar goed in ’t oog gehouden.  Maar in ’t najaar kwijnde ze weg.  O jee, en in de winter was ze helemaal verdwenen.  Dan heb ik een stokje aan haar plaats in de grond gestoken zodat ik zeker niet kon vergeten waar ze stond.  En in het voorjaar was ze daar ineens weer, fris en monter!  Plezant, he?

IMG_2051

En nu bloemt ze al bijna vier weken.  Ik ken ze eerlijk gezegd niet, onze inheemse orchideeën.  De bosorchis of Dactylorhiza fuchsii zou een ondersoort zijn van de gevlekte orchis.  In Vlaanderen staat ze op de Rode lijst als zeldzaam.  Ik hoop dat de dame in onze tuin zich dus wil uitzaaien.  Wordt hopelijk vervolgd…

Met heel veel dank aan Jens en Leen van Natuurpunt!

Korenbloemen…

Korenbloemen…

Zo enthousiast gelukkig als een klein kind voelde ik me, toen ik ze ontdekte.  Ik kwam van een zwoele nachtshift en wandelde nog even door de tuin om te bekomen.  En toen zag ik ze!  Twee korenbloemen in ons bloembollenweitje!

IMG_2135

Ik had ze er niet zelf gezet.  ’t Is te zeggen, toch bijna niet.  Zeven jaar geleden, toen we de Tamme Kastanje daar aangeplant hebben, had ik rond de stam de grond ‘grasvrij’ gemaakt.  Daar een eenjarig bloemenmengsel ingezaaid.  En daar waren korenbloemen bij.  Maar ondertussen waren die al een tijd terug verdwenen.

IMG_2133

En nu, jaren later, stonden ze ineens enkele meters verder, zomaar tussen het gras!  Toch echt veel boeiender dan kort geschoren, kapot gespoten gazonnetjes he…

IMG_2136

Ook Oranje Havikskruid staat nu te pronken in het gras.  Maar hier heb ik echt bedrog gedaan.  Die heb ik wel aangeplant…

IMG_2138

Bosanemoontjes en speenkruid

Ooit, heel lang geleden toen ik in het zesde leerjaar zat, leerden we over deze bloempjes.  Het was een stralende lentedag en in de voormiddag hadden we een saaie rekenles.  Zuchten en blazen, hielp niet.  Alle oefeningen moesten gemaakt worden.  Maar als we goed ons best deden, was er in de namiddag een verrassing.  Dus wij maar zwoegen op al die sommen.

Eindelijk, na de middagboterhammen was het zover.  We trokken erop uit met de fiets.  ( Iedereen kwam in die tijd met de fiets naar school en wie tevoet was, kon een fiets lenen van iemand van een andere klas.).  We gingen leren over de eerste lentebloeiertjes, bosanemoontjes en speenkruid.  Ik moet daar eerst nog een kleine anekdote over vertellen.   Langs Leirekensroute reden we naar het plekje waar onze juf deze bloempjes gevonden had.  Leirekensroute is een fietsroute en daar staan dus regelmatig paaltjes op de weg zodat auto’s er niet door kunnen.  De juf had ons verwittigd dat als we deze zagen, we naar de achterliggende fietsers ‘paaltjes!’ moesten roepen.  De eerste paaltjes kwamen in zicht dus ik, heel ijverig en bekommerd om mijn klasgenootjes, met mijn hoofd over mijn schouders roepen : ‘paaltjes!’  Lomp natuurlijk van over mijn schouder te blijven kijken want ik botste erop en heel elegant vloog ik over mijn stuur.  Gelukkig niks erg en na de eerste schrik hebben we er zalig om gelachen.

De les over de bloempjes vond ik ook echt zalig.  Toen zat die liefde voor alles wat groeit en bloeit er ook al serieus in.

IMG_1963Het bosanemoontje ( anemone nemorosa) is een lage vaste plant uit de ranonkelfamilie.  Het heeft lieve, witte bloempjes en bloeit tussen maart en mei.  Heel kenmerkend is de wortelstok met witte knoppen erop juist onder het grondoppervlak.  Het plantje is niet zomaar tevreden met zomaar elke tuingrond.  Het groeit graag op een losse, voedselrijke bodem die winternat is, vooral in bos en onder bladverliezende struiken.  In het hallerbos (van de bekende blauwe boshyacinten) vind je ze nu in overvloed.  Ik heb ze bij ons in de tuin aan de rand van ons vogelboske, onder de struiken gezet en elk jaar krijg ik er meer en meer.  Het plantje groeit aan dankzij zijn kruipende wortelstok.  Maar ook mieren zouden helpen bij de verspreiding.  De zaden hebben een mierenbroodje waar ze verzot op zijn.  De noeste werkertjes zeulen de zaden mee, morsen wat onderweg en een nieuw plantje kan ontstaan.  Toch prachtig he!

IMG_1964Speenkruid (Ficaria verna of Ranunculus Ficaria) is ook zo’n tof vast plantje uit de ranonkelfamilie.  Het is een laagblijvend plantje, niet hoger dan 5 cm met boterbloemgele bloempjes.  Deze groeit liever in de zon of lichte schaduw en ook op vochtige, humeuze grond.  De wortelstokken zijn knotsvormig verdikt, de zogenaamde speentjes.  Dit zijn reserveorganen waaruit het volgende jaar de nieuwe planten ontstaan.  Er is ook een ongeslachtelijke voortplanting door okselknolletjes die vooral na de bloei in de oksels van de bladstelen zitten.  Speenkruid kan veel voedsel opslaan en zo de planten in de buurt benadelen.  Daarom wordt het door sommigen als onkruid beschouwd.  Alle soorten kolen doen het naast dit plantje niet goed.  Het bloeit van maart tot april en verdwijnt daarna terug onder de grond.

De blaadjes van speenkruid bevatten veel vitamine c.  Vroeger werd het tegen scheurbuik gebruikt.  Maar ik zou er niet zomaar van eten.  Eens de plant begint te bloeien, zit er teveel protoanemonine in de bladeren.  Dit is een gifstof.  Ook in bosanemoontjes zitten giftige stoffen.  Als je ze plukt, kunnen de vrijgekomen sappen voor huidproblemen zorgen.  Heel slim van die schattige bloempjes he…

IMG_2010

Hibiscus trionum

img_1360Nog zo’n bloemekes die ik plezant vind om te hebben.  Allee, zeg maar bloemen, want ze hebben  zo’n vijf cm diameter.  Hibiscus trionum of drie-urenbloem, elke bloem zou maar drie uren bloemen.  Dat merk je echter niet, er staan er genoeg op.  Ze is van de kaasjeskruidfamilie of malvaceae.  In Azië, Afrika en Australië wordt ze beschouwd als onkruid.  Ze staat er op braakliggende terreinen en zaait zich er vrolijk uit.  Ik kocht ooit enkele plantjes bij ‘Silene’, kwekerij van speciale een- en tweejarigen.  Ze zaaien zichzelf steeds uit en zo staan ze elk jaar in onze tuin te blinken.

Hibiscus trionum staat het liefst op droge grond.  Ze bloeit van augustus tot in oktober, roomkleurig met een donker purperen hart.  Na de bloem verschijnen er decoratieve zaadblaasjes waar je de zaadjes gemakkelijk kan uitschudden.  Dat heb ik dan ook gedaan en zo heb ik weer iets leuk voor de zadenruil binnenkort.img_1359